Beslenmeye Dayalı Hastalıklar

Yetersiz Beslenme (Malnütrisyon)

Yetersiz beslenme, sığırların ihtiyaç duyduğu temel besin maddelerini yeterli miktarda alamaması durumudur. Bu durum, belirgin kilo kaybına, kas zayıflığına ve genel vücut kondisyonunda düşüşe neden olur. Hayvanlar daha halsiz ve bitkin görünürler. Bağışıklık sistemi zayıflayarak enfeksiyonlara karşı direnç azalır. Büyüme hızında yavaşlama ve süt veriminde ciddi düşüşler gözlemlenebilir. Tüyler matlaşır ve deride kuruluk oluşabilir. İleri vakalarda organ fonksiyon bozuklukları ve ölüm görülebilir. Dengeli bir rasyon ile bu durumun önüne geçmek mümkündür.

Mineral Eksiklikleri

Sığırlarda bakır, selenyum, çinko gibi minerallerin eksikliği çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Büyüme geriliği, iştahsızlık ve yemden yararlanmada azalma sıkça görülür. Kemik yapısında zayıflık ve eklem problemleri ortaya çıkabilir. Üreme performansında düşüş, döl tutmama gibi sorunlar yaşanabilir. Bağışıklık sistemi zayıflayarak hastalıklara yatkınlık artar. Deri lezyonları ve tüy dökülmesi görülebilir. Kaslarda güçsüzlük ve koordinasyon bozuklukları ortaya çıkabilir. Mineral takviyeleri ile bu eksikliklerin giderilmesi önemlidir.

Vitamin Eksiklikleri

A, D, E gibi vitaminlerin eksikliği sığırlarda önemli sağlık sorunlarına neden olabilir. A vitamini eksikliği görme bozukluklarına, gece körlüğüne ve gözlerde akıntıya yol açar. D vitamini eksikliği kemik gelişiminde sorunlara, raşitizme ve osteomalaziye neden olabilir. E vitamini eksikliği kas zayıflığına, üreme problemlerine ve bağışıklık sistemi zayıflığına katkıda bulunur. B grubu vitaminlerin eksikliği ise sinir sistemi sorunlarına ve iştahsızlığa yol açabilir. Büyüme yavaşlar ve genel sağlık durumu bozulur. Vitamin takviyeleri ile bu eksikliklerin önüne geçilebilir.

Rumen Asidozu

Rumen asidozu, rumen pH'ının aşırı düşmesi sonucu ortaya çıkan bir sindirim sorunudur. Genellikle aşırı miktarda karbonhidratlı yem tüketimi sonucu oluşur. İştah azalması, huzursuzluk ve diş gıcırdatma gibi belirtiler görülebilir. İshal yaygın bir semptomdur ve dışkıda sindirilmemiş yem parçacıkları bulunabilir. Karın şişliği ve ağrıya bağlı olarak hayvan topallayabilir. Süt veriminde ani düşüşler yaşanır. Şiddetli vakalarda dehidrasyon, şok ve ölüm görülebilir. Yemleme yönetiminin düzenlenmesi ve lifli yemlerin yeterli verilmesi önemlidir.

Bloat (Şişkinlik)

Bloat, rumen veya retikulumda aşırı gaz birikimi sonucu oluşan ve hayati tehlike arz edebilen bir durumdur. Özellikle yonca veya taze ot gibi gaz yapıcı yemlerin aşırı tüketimi sonucu ortaya çıkar. Karında belirgin bir şişlik gözlemlenir, özellikle sol tarafta. Hayvan huzursuzlanır, solunum güçlüğü çeker ve ağzı açık nefes alabilir. Dil dışarı çıkarılabilir ve salya akışı artabilir. İlerleyen durumlarda hayvan yere yatar ve hızlı müdahale gereklidir. Köpüklü veya serbest gaz birikimine bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Önleyici tedbirler arasında yemleme düzeni ve otlatma yönetimi yer alır.

Ketozis

Ketozis, genellikle laktasyonun erken dönemindeki yüksek süt verimli ineklerde görülen bir metabolik hastalıktır. Enerji ihtiyacının yem alımıyla karşılanamaması sonucu vücut yağlarının aşırı yıkımıyla ortaya çıkar. İştahsızlık, uyuşukluk ve çevreye karşı ilgisizlik tipik belirtilerdir. Süt veriminde belirgin bir düşüş gözlemlenir. Aseton kokusu nefeste veya sütte hissedilebilir. Sinirsel belirtiler, dengesizlik ve anormal davranışlar görülebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile iyileşme sağlanabilir. Yemleme yönetiminin laktasyon dönemine uygun olarak yapılması önemlidir.

Hipokalsemi (Süt Humması)

Hipokalsemi, doğumdan kısa süre önce veya sonra kandaki kalsiyum seviyesinin düşmesi sonucu ortaya çıkan bir metabolik hastalıktır. İlk belirtiler arasında huzursuzluk, titreme ve kas seğirmeleri yer alır. İlerleyen aşamalarda hayvan yatarak ayağa kalkamaz hale gelir ve boynunu yan tarafına doğru kıvırır. Vücut sıcaklığı düşebilir ve kalp atışları hızlanabilir. Bilinç kaybı ve tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir. Doğum öncesi ve sonrası uygun kalsiyum takviyeleri ile önlenebilir. Veteriner hekim tarafından kalsiyum takviyesi yapılması hayati önem taşır.

Beslenmeye Bağlı Üreme Sorunları

Sığırlarda yetersiz veya dengesiz beslenme, üreme performansını olumsuz etkileyebilir. Enerji eksikliği, östrus döngüsünde düzensizliklere ve döl tutmama sorunlarına yol açabilir. Mineral ve vitamin eksiklikleri, embriyo gelişimini olumsuz etkileyerek gebelik kayıplarına neden olabilir. Aşırı beslenme ve obezite de üreme fonksiyonlarını bozabilir. Sperm kalitesi ve miktarı da beslenme durumundan etkilenebilir. Sağlıklı bir üreme için hayvanların dengeli ve yeterli beslenmesi büyük önem taşır. Üreme sorunlarının önlenmesinde uygun rasyon yönetimi kritik rol oynar.